به گزارش بیداربورس مهدی رباطی، مدیر عامل کارگزاری بورس بیمه ایران در نشست خبری در حاشیه نمایشگاه کیش اینوکس ۲۰۲۱ گفت: بعد از چند سال که ما هیچ نمایشگاهی را در حوزه بازار سرمایه و بازار مالی و پولی کشور نداشته‌ایم شاهد این هستیم که نمایشگاه امسال پرشورتر و فعال‌تر از قبل در حال برگزاری است. شرایطی که اقتصاد ایران در آن قراردارد شرایط بسیار خاصی است، از نظر وضعیت رشد اقتصادی، با یک دهه رشد منفی اقتصادی در کشورمان مواجه بودیم که این موضوع باعث شده است که ما برای اولین بار در ۴۰ سال گذشته شاهد این هستیم که نرخ استهلاک سرمایه در کشورمان از میزان سرمایه گذاری در ۲ سال گذشته پیشی گرفته است.

وی گفت: البته این نشان می‌دهد، که اقتصاد ایران با یک شیب منفی و قابل توجهی مواجه است که این وضعیت سبب می‌شود که ما سایت افکت ها و  تاثیرات گسترده‌ای را در بازارهای مختلف اقتصادی کشور  از جمله در بازار سرمایه شاهد باشیم.

رباطی گفت: از منظر رشد منفی اقتصادی، بازار وضعیت خوبی نخواهد داشت و ما شاهد این خواهیم بود که عمدتا شرکت‌های ما با اُفت واقعی فروش و اُفت تولید مواجه خواهند بود. البته یک موضوعی که  در اقتصاد ما وجود دارد، این است که عمدتا رشد بازارها و رشد بازارهای دارایی به صورت اسمی است و نه به صورت واقعی و این از محل تورم است و ما شاهد هستیم که همواره بازار مسکن، طلا و ارز و بازار سرمایه با رشد قیمت‌ها مواجه می‌شوند.

به گفته وی، لذا در وضعیت فعلی وقتی ما با رشد منفی اقتصادی مواجه هستیم باتوجه به اینکه دولت مجبور است که کسری بودجه خودش را از محل استقراض از بانک مرکزی و افزایش پایه پولی جبران کند به احتمال بسیار زیاد ما طی ۱ یا ۲ سال آینده با یک شوک تورمی قابل توجهی مواجه خواهیم شد که همین موضوع سبب می‌شود که چشم اندازی که بازار سرمایه و بورس با آن مواجه است از محل تورم نه از محل رشد اقتصادی شرکت‌ها برای خلق ارزش شرکت‌ها چشم‌انداز روبه رشدی باشد.

وی افزود:  وقتی شما تاریخ بازار را نگاه می‌کنید در تاریخچه بازار، همواره بعد از یک دوره ۱ ساله و ۲ ساله رشد شاهد این بوده‌ایم که ۴-۵ سال بازار وارد رکود شد و رشدی را نداشته است، ولی پیش بینی من این است که در سری  زمانی فعلی بازار که ما در آن قرار داریم، با شرایطی مواجه خواهیم بود که به احتمال بسیار زیاد شوک تورمی زودتر از آن دوره ۳-۴ ساله رکود اتفاق خواهد افتاد، در گذشته، دوره شوک‌های تورمی، افزایش نرخ ارز، دوره‌های ۵ ساله یا ۱۰ ساله بوده است، ولی ما از دهه ۹۰ تا کنون یعنی در ۱۰ سال گذشته ۳ شوک در نرخ ارز داشته‌ایم که این بی‌سابقه است که دلیل اصلی این موضوع هم افزایش پایه پولی کشور در کنار رشد منفی اقتصادی است که کشور با آن مواجه بوده‌ است.

رباطی افزود:  لذا اگر یک جمع بندی کلی بخواهم داشته باشم ما نه تنها در بحث بورس بلکه در همه بازارها از جمله بازار مسکن، بازار، طلا و ارز شاهد این خواهیم بود که به احتمال زیاد با شوک ارزی آتی شاید کمتر از ۲ سال آینده مواجه شویم. بازار هم با یک رشد قابل توجهی از محل تورم مواجه خواهد شد.

وی گفت:  بررسی سابقه وضعیت اقتصادی نشان می‌دهد، برای مردم بسیار جذاب است که بدانند  چگونه خودشان را در شرایط تورمی حفظ کنند،   طبق آمارهای رسمی درحال حاضر چیزی بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون نفر از جمعیت کشور زیر خط فقری هستند که به طور رسمی اعلام می‌شود که این عدد شاید ۵ سال گذشته نصف بوده است. این یعنی یک لایه قابل توجه از جمعیت کشور که در ۵ سال گذشته در طبقه متوسط قرار داشته‌اند به دلیل شوک‌های تورمی مداوم  به طبقه فقر و زیر خط فقر سقوط کرده‌اند. در شرایطی مانند شرایط اقتصاد ایران برای مردم و به خصوص طبقه متوسط این موضوع بسیار بسیار مهم است که بدانند درواقع به چه شکلی خودشان را در برابر شوک‌های تورمی محافظت کنند که جمع بندی آماری و اطلاعاتی گذشته نشان می‌دهد، در تمام شوک‌های تورمی بهترین بازدهی و بالاترین بازدهی همواره متعلق به بورس بوده است و چندین برابر بازارهای دیگر ما با افزایش بازدهی حقیقی در بورس مواجه بوده ایم.

وی گفت: متاسفانه شاید شما با خیلی از مردم که صحبت می‌کنید علیرغم این بازدهی قابل توجه بورس  از بورس فراری هستند و آن را جای مناسبی برای سرمایه‌گذاری نمی‌بینند و تجربه‌ای هم که از بورس دارند زیان و افت دارایی‌شان بوده است. دلیل این موضوع چند مطلب است که فهرست‌وار اشاره می‌کنم، دلیل اول اینکه سواد مالی در کشور ما بسیار پایین است یعنی برخلاف کشورهای توسعه یافته که از همان دوره ابتدایی با دانش آموزان آموزش سواد مالی را شروع می‌کنند در کشور ما به این شکل نیست. یعنی همه افراد فقط به یک دید کوتاه مدتی که شنیده‌اند بازدهی در بورس می‌توانند کسب کنند، وارد این بازار می‌شوند و توقع دارند که طی ۶ ماه تا ۱ سال بتوانند افزایش قابل توجهی در دارایی‌های شان داشته باشند.

انحصار، جلوی سرمایه‌گذاری غیر مستقیم را گرفته ...

به گفته وی، مورد دوم سرمایه‌گذاری مستقیم است، یعنی شما وقتی بورس‌های توسعه یافته دنیا را ملاحظه می‌کنید به این شکل است که بین ۸۰ تا ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری مردم به صورت غیر مستقیم انجام می‌شود، ولی در ایران برعکس است ۸۰ تا ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری به شکل مستقیم انجام می‌شود که همین باعث می‌شود که ریسک سرمایه‌گذاری مردم بالا برود که یکی از مقصرین اصلی سرمایه‌گذاری مستقیم مردم درواقع خود مردم نیستند، سازمان بورس است.

رباطی گفت: طی ۲۰ سال گذشته در حوزه نهادهای مالی شرکت‌های کارگزاری، شرکت‌های سبدگردان، صندوق‌های سرمایه‌گذاری شما با یک انحصار و یک تضاد منافعی به ضرر مردم روبه‌رو بوده‌اید. مجوز صادر نشده است به دلیل اینکه رقابت با شرکت‌هایی که در حال حاضر سبدگردان و کارگزار هستند، ایجاد نشود. وقتی که شما رقابت نداشته باشید کیفیت خدمات نهادهای مالی افت می‌کند و این افت کیفیت خدمات نهادهای مالی باعث می‌شود که مردم به سمت سرمایه‌گذاری‌های غیر مستقیم حرکت نکنند و ترجیح بدهند که یا با سبدگردان‌های غیر رسمی کار کنند یا اینکه خودشان مستقیم وارد بازار شوند و درواقع متضرر شوند.

به گفته وی، لذا برای تقویت بحث سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در مردم ضروری است که سازمان بورس به طور جدی بحث تضاد منافعی که در ارائه مجوز نهادهای مالی وجود دارد را تسهیل کند و مانند تمام کشورهای دنیا شرایطی را به وجود بیاورد که رقابت بین نهادهای مالی باعث افزایش کیفیت خدمات شود.

مدیر عامل کارگزاری بورس بیمه ایران گفت:  مردم ما در یک شرایطی زندگی می‌کنند که از منظر اقتصادی و سیاسی شرایط بسیار شرایط بی‌ثباتی است و عدم ثبات مهم‌ترین مانع سرمایه‌گذاری چه داخلی و چه خارجی در یک کشور است. اگر نرخ بازدهی اقتصاد ایران را مطالعه کنید، اصلا قابل قیاس با کشورهای اروپایی و توسعه یافته نیست، حتی ترکیه و امارات نیست. اما شاهد این هستیم که باتوجه به اینکه نرخ بازدهی در اقتصاد ایران حتی نرخ بدون ریسک بانکی چندیدن برابر این کشورها است، سرمایه‌ای وارد کشور ما نمی‌شود چه به صورت داخلی و چه به صورت خارجی و دلیل آن همین عدم ثبات است. یعنی با شرایط زندگی  مواجه هستیم که دائما مردم و نهادهای اقتصادی دنبال این هستند که ببینند بالاخره چه خواهد شد، چه در حوزه سیاسی و چه در حوزه اقتصادی چه می‌شود.

با هر سناریویی بازار سرمایه بهترین محل برای سرمایه‌گذاری است

وی گفت: تا زمانی که رویکرد آمریکا به مسائل بین‌المللی رویکرد فعلی است، توافق تاثیرگذاری براقتصاد ایران و سیاست ایران و غرب اتفاق نخواهد افتاد. ممکن است اتفاقات کوتاه مدتی بیفتد و ایران به طور محدود نفت بفروشد و  به طور محدود بعضی از تحریم‌ها  لغو شوند. ولی توافق بلندمدتی که بخواهد بر اقتصاد ایران تاثیر گذار باشد،   اتفاق نخواهد افتاد.   اگر هم توافق بلند مدت تاثیرگذاری اتفاق بیفتد در آن شرایط که کاملا روشن است که سرمایه‌گذاران در بازارهای دیگر مانند ملک، طلا و ارز به شدن متضرر خواهند شد و همانطور که بعد از برجام شاهد بودیم، سال ۹۵ تنها بازاری که در حالت توافق هسته‌ای بازدهی برای سرمایه‌ای گذاران خود به ارمغان خواهد آورد قطعا بازار سرمایه خواهد بود.

وی گفت:  با لیدری صنایعی که از ارتباط با اقتصاد جهانی متاثر می‌شوند مانند صنایع خودرویی، بانکی، بیمه‌ای و پتروشیمی‌ها که در هر ۲ سناریو، خوب است،   در حالت تورمی بازار سرمایه همیشه بهترین بازار بوده است و در حالت توافق هم قطعا بازاری که بازدهی بیشتر را به ارمغان خواهد آورد، بازار سرمایه خواهد بود.

حدف ارز ۴۲۰۰ اتفاق می‌افتد، دولت چاره ای ندارد

رباطی در خصوص حذف ارز۴۲۰۰  توضیح  داد: اتفاق دلار ۴۲۰۰ یک پدیده‌ای بود که شاید در ۱۰۰ سال گذشته تصمیمی به این اشتباهی در اقتصاد ایران گرفته نشده بود و این بدترین تصمیم اقتصادی بود که در اقتصاد ایران گرفته شد. طبق آمار رسمی ما ۱۸ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ در دولت آقای روحانی اختصاص داده‌ایم و آمار غیر رسمی هم اعداد بیشتری از این رقم را عنوان می‌کنند و در ازای این دلار ۴۲۰۰ که تخصصی داده شده است، چیزی حدود ۳ تا ۵ میلیارد دلار کالا وارد شده است، یعنی معلوم نیست که حجم زیادی از این ارز کجا رفته است، به چه صورتی خرج شده است،     کالاهایی که دلار۴۲۰۰ گرفته‌اند ۳-۴ ماه بعد از حتی بررسی ها نشان داده، اختصاص دلار ۴۲۰۰ بیشتر از کالاهایی که دلار ۴۲۰۰ نگرفته‌اند رشد قیمتی داشته‌اند و آن کالاهایی که خود  ستاد تنظیم بازار، قیمت آن را تعیین کرده است،   رشد کمتری داشته‌اند

وی افزود: رانت کسانی که این ارز را دریافت می کنند انقدر بالاست که خود مسئولان دولت هم نمیتوانند مقاومت کنند به طور مثال افرایش نرخ خودرو در هفته های اخیر. دولت چاره ای برای حذف دلار ۴۲۰۰ ندارد، قیمت ها به میزانی که بخواهیم دلار ۴۲۰۰ را حذف کنیم رسیده است و با حذف آن به نظر نمی رسد تاثیر جدی را در قیمت ها شاهد باشیم کلی صنایع غذایی و دارویی بیشتری انتفاع را از این موضوع میبرند.

رباطی در خصوص تأثیر افزایش نرخ بهره و فروش اوراق بدهی بر بازار سرمایه گفت: فروش اوراق در تمامی بازارهای مالی مهم‌ترین آیتم تأثیرگذار هستند و نرخ بهره بر تمامی بازارها تأثیر جدی خواهد داشت. دولت در دوره‌ای که شاهد جهش تورم بود، دچار اشتباه شد و در زمانی که باید جلوی رشد شتابان تورم را می‌گرفت، نرخ بهره را افزایش داد.

مدیرعامل کارگزاری بورس بیمه ایران  افزود: نرخ تورم و نرخ بهره بین‌بانکی افزایش قابل توجهی پیدا کرده است. در حال حاضر تنها ابزار مؤثر بر کنترل تورم، نرخ بهره است و یکی از عوامل جدی رکود بازار سرمایه، افزایش نرخ بهره به حساب می‌آید. قطعاً با ادامه این روند، در سال‌های آتی تورم شتابان پیش خواهد رفت. افزایش نرخ بهره بین‌بانکی شاید در کوتاه‌مدت جلوی رشد تورم را بگیرد، اما در بلندمدت تأثیر چندانی نخواهد داشت.

رباطی در مورد پدیده نوظهور ارزهای دیجیتال، گفت:  روزانه حجم عجیبی از ارزهای دیجیتال با رمز ارزها از کشور خارج می‌شود که قابل کنترل نیست. ارزهای دیجیتال برای بورس یک رقیب جدی است. باید ساختارهای بورس اصلاح و از حالت دور هم نشستن خارج شود و از طرفی هم باید واقعیت وجود رمز ارزها را بپذیریم. اگر رمز ارزها سازمان‌دهی نشوند، شاهد کلاه‌برداری جدی خواهیم بود. باید بحث رمز ارزها به رسمیت شناخته شود و فرابورس آنها را وارد تابلوی معاملاتی خود کند.